عایق نسوز نوعی ماده دیر گداز است که مقاومت حرارتی بالایی دارد. این ماده در شرایطی در دمای بالا و فشار زیاد با رزین و فیلرهای مخصوص ساخته می شود. به علت نوع مواد به کار رفته و شرایط ساختی که دارد مناسب برای عایق کاری می باشد. عایق های نسوز در ۴ مدل کلی سلولزی، سرامیکی، پشم شیشه، پشم سنگ در بازار عرضه می شوند. مدل سرامیکی بیشتر رایج است و در صنایع مختلف به علت تنوع بالا کاربرد دارد. در این مقاله با این نوع عایق و کاربرد آن آشنا می شویم.
آشنایی با عایق های حرارتی
عایق های نسوز اغلب از مواد غیر فلزی مثل سرامیک تولید می شوند. این ماده در برابر حرارت و شرایط محیطی مقاومت بالایی از خود نشان می دهد. این مواد هرگز ذوب نمی شوند. بسته به میزان دمایی که می توانند تحمل کنند در نهایت نرم می شوند. وقتی به دمای نرم شدن برسند ذوب نمی‌شوند بلکه کیفیت اولیه خود را از دست می‌دهند. علت کاربرد گسترده این عایق ها در صنایع مختلف مقاومت خوب آنها در برابر سایش، تغییرات شیمیایی و فیزیکی، مکانیکی، خوردگی و غیره است. بسته به نوع محیطی که قرار است عایق در آن به کار برده شود باید مدل مناسب انتخاب شود که دچار نرم شدگی نشود و با کیفیت باقی بماند. ماده خام به کار رفته در عایق های نسوز به صورت خالص است. بنابراین آنها می‌توانند در برابر نیروی کششی مقاومت خوبی نشان دهند. عایق ها باعث می‌شوند از اتلاف انرژی جلوگیری شود. برای تولید عایق از مواد مختلفی مثل منیزیم یا کربن و … استفاده می شود.
کاربرد عایق های نسوز
عایق های نسوز در صنایعی مثل کوره ها، ریخته گری، پتروشیمی و غیره کاربرد دارند. در کوره ها از این مدل عایق برای پوشش کف و سقف استفاده می شود. در صنایع پتروشیمی عایق ها در لوله های حرارتی کاربرد دارند. در کوره های پوششی برای تمام سطوح ازین مدل عایق کاری استفاده می شود.
آشنایی با انواع عایق های نسوز
عایق های نسوز تنوع زیادی دارند زیرا با مواد و ترکیبات مختلفی می‌توان آنها را تولید کرد. قیمت عایق با توجه به کارایی و کاربردی که دارد متفاوت است. در ادامه با انواع عایق های نسوز آشنا می‌شویم.
آشنایی با عایق نسوز از جنس سرامیک
کاربرد این مدل عایق های حرارتی نسوز در داکت های پتروشیمی، کوره های تابشی، درزگیری لوله های صنعتی و انواع کوره های الکتریکی، القایی و پیش گرم است. قیمت مدل سرامیکی نسبت به سایر مدل های عایق های نسوز کمتر است. این مدل عایق انعطاف پذیری زیادی دارد. عایق های نسوز سرامیکی به ۴ مدل پتویی، تخته ای، فلزی و مدول تقسیم می شوند.
آشنایی با عایق های نسوز از جنس سلولزی
از ترکیب موادی مثل مقوا، کاغذ و چوب با چسب عایق های سلولزی نسوز تولید می‌شوند. این عایق های نسوز قابل بازیافت هستند و در عین حال مقاومت بالایی دارند. اولین مدل عایق که در زمینه نسوز بودن تولید شده از جنس سلولزی بود.
آشنایی با عایق های نسوز از جنس پشم سنگ
عایق پشم سنگ قابل بازیافت است و در تماس با دست انسان کمتر آسیب می رساند. این دو فاکتور سبب محبوبیت این مدل عایق شده است. در سایر مدل عایق ها منافذ باز وجود دارند که در آنها حشرات موذی و قارچ ها رشد می کنند اما در مورد پشم سنگ منافذ باز وجود ندارد. در صنایع مختلفی مثل نیروگاه‌ها، صنایع پتروشیمی، ساختمان سازی، صنایع غذایی و غیره از این مدل عایق استفاده می شود.
آشنایی با عایق های نسوز از جنس پشم شیشه
فایبرگلاس یا پشم شیشه بیشتر به عنوان عایق در مصرف خانگی کاربرد دارد. کاربرد این مدل عایق جلوگیری از هدر رفتن گرما است. در برخی صنایع برای جلوگیری از پوسیدگی منابع فلزی و مواد غذایی نیز به کار می‌رود. هنگام ساخت مخازن مایعات شیمیایی یا سیلوهای سیمانی برای عایق کاری از پشم شیشه استفاده می شود. این عایق در برابر آتش مقاومت بالایی دارد. در ساخت این عایق از الیاف پارچه ای، بافت سیاه و فویل آلومینیومی استفاده می شود. عمر مفید این مدل عایق های نسوز نسبت به سایر عایق ها کمتر است ولی به علت مقاومت بالایی که در برابر حریق دارد بسیار محبوب و پرفروش است.
جمع بندی نهایی
عایق نسوز در انواع مدل های مختلف پشم شیشه، پشم سنگ، سلولزی و سرامیکی در این مقاله معرفی شد. عایق های سرامیکی به علت قیمت کم و کیفیت بالا بیشتر به کار می روند. در اغلب کوره ها برای پوشش کف و سقف و سایر سطوح از این مدل عایق های نسوز استفاده می شود. مدل پشم سنگ نیز به علت نداشتن خطر تماس مستقیم با دست انسان و قابلیت بازیافت زیاد به کار می رود. عملکرد اصلی عایق های حرارتی و نسوز جلوگیری از هدر رفت انرژی و عایق کاری محیط است. در صنایع مختلفی مثل صنایع فولاد، مواد غذایی، پتروشیمی و … از عایق های نسوز استفاده می شود.
