راهنمای جامع برای کیفیت سنجی هوای فشرده

ابزارآلات مختلفی مانند انواع پمپ باد بی صدا یا بدون روغن برای تولید هوای فشرده استفاده می شوند. تامین هوای فشرده پاک یکی از چالش های جدی بر سر راه بسیاری از تولیدکنندگان محصولات دارویی و شیمیایی است. کیفیت سنجی هوای فشرده برای بسیاری از این محصولات، بسیار مهم و حیاتی است و هر گونه آلاینده داخل هوا می تواند آسیب های جدی به آن ها وارد کند.

در فرایند تولید هوای فشرده برای هر محصول با دستگاه های مختلف نظیر کمپرسور اویل فری باید اقدام به کیفیت سنجی آن نمود تا عاری از هر گونه آلایندگی باشد. در غیر این صورت، نه تنها کیفیت محصول پایین می آید، بلکه خسارت های جدی برای تولیدکننده نیز به بار خواهد آمد. اهمیت خلوص هوای فشرده باعث شده است برای آن، استانداردهای بین المللی و خاصی تبیین شود.

معرفی انواع آلاینده های هوای فشرده

تولیدکننده ها باید به نوع آلاینده ها در این ماده توجه داشته و نسبت به از بین بردن آن اقدام کنند. صنعتگران در واقع با بررسی میزان آلاینده های موجود در هوا با توجه به منابع مختلف این کیفیت سنجی را انجام می دهند.

مرکز Compressed Air and Gas Institute, CAGI در آمریکا، هم اکنون 10 مورد آلاینده در این ماده را معرفی کرده است که می توان آنها را در 3 دسته مختلف قرار داد. در ادامه این دسته بندی ها را معرفی می کنیم و درباره آنها توضیح می دهیم:

ورودی به سیستم

وقتی آلاینده ها از محیط خارجی وارد سیستم کمپرسور می شوند، به آنها آلاینده های ورودی به سیستم می گویند. این آلودگی ها شامل موارد مختلفی می شوند که از جمله آنها می توان به بخار آب، گرد و غبار، گازهای هیدروکربنی و … اشاره کرد.

موجود در سیستم

ممکن است قبل از ایزوله شدن دستگاه داخل آن آلایندگی هایی وجود داشته باشند که همین مواد روی کیفیت هوای فشرده تاثیر منفی می گذارند. آلایندگی های مضری در دسته بندی موجود در سیستم قرار می گیرند که از جمله آنها می توان به زنگ زدگی، خوردگی، رسوبات معدنی و موجودات میکروسکوپی اشاره کرد.

تولید شده در سیستم

وقتی که کمپرسور شروع به کار می کند نیز امکان ترکیب برخی آلایندگی ها با هوای فشرده وجود دارد که مایع های روان کننده، بخار، ذره های فرسایشی و … از جمله آنها هستند.

نحوه کیفیت سنجی هوای فشرده چگونه است؟

فرآیند شناخت آلایندگی ها، جلوگیری از ورود آنها و پاکسازی شان بسیار اهمیت دارد. صنعتگرانی که به این فرآیند توجهی ندارند، محصولاتی با کیفیت پایین تولیدخواهند نمود. از آنجا که کیفیت سنجی باید به شیوه ای اصولی و درست انجام شود، سازمان استاندارد جهان (ISO) برخی استانداردهای خاص برای این کار تعیین کرده است.

به لطف پیشرفت فناوری و تکنولوژی این روزها دستگاه ها و تجهیزاتی تولید و روانه بازار شده اند که امکان نشت آلایندگی به داخل هوای فشرده را به حداقل رسانده اند. هر چند این تجهیزات تا حد زیادی جلوی این اتفاق را می گیرند، با این حال صنعتگران و اپراتورهای دستگاه باید حتما از برخی استانداردها آگاه باشند تا کاملا مطمئن شوند که هوای تولیدی از کیفیت قابل قبول و مناسبی برخوردار است. اما آیا می دانید که این استانداردها چه هستند؟

• استاندارد ISO 8573: این استاندارد دارای 3 بخش ذرات جامد، رطوبت و روغن است.
• استاندارد ASME PCC-2: از این استاندارد در صنایع نفت و گاز و شیمیایی استفاده می کنند.
• استاندارد NFPA 1989: این استاندارد در صنایع آتش نشانی و امداد و نجات کاربرد دارد.
• استاندارد CGA G-7.1: کاربرد این استاندارد در صنعت گاز و فشار قوی است.
• استاندارد ASTM D4285: این استاندارد در صنعت رنگ سازی و پوشش دهی به کار می آید.
• استاندارد BS EN 12021: از این استاندارد در صنعت غواصی استفاده می کنند.

تولیدکننده ها با توجه به فرآیندی که در آن از هوای فشرده استفاده می کنند، یکی از استانداردهای مطرح شده را رعایت خواهند کرد. آنها با استفاده از این استانداردها میزان خلوص هوا را مشخص می کنند.

معیار سنجش کیفیت هوای فشرده

صنعتگران برای تعیین میزان خلوص هوا از درجه بندی 0 تا 9 استفاده می کنند. اگر هوای فشرده به عدد صفر نزدیک باشد، یعنی کاملا تمیز و بدون هیچگونه آلایندگی است؛ اما اگر به عدد 9 نزدیک بود، یعنی باید حتما برای رفع مشکل اقدام کنید، در غیر این صورت این مواد تاثیر نامطلوب بر روی محصولات تولیدی می گذارند.

اهمیت کیفیت سنجی هوای فشرده در تولید محصولات مختلف

هوای فشرده با فشار درون مخزن بیشتر نسبت به فشار عادی جو در بسیاری از صنایع استفاده می شود. از این ماده معمولاً در صنایع مختلفی استفاده می کنند که از جمله آنها می توان به صنایع پاکسازی و هوادهی قطعه های صنعتی، تولید قوطی و بطری، غبارروبی و … اشاره کرد.

از آنجا که با استفاده از این ماده محصولات سلامت محور مثل شیشه های دارویی نیز تولید می کنند، اهمیت کیفیت سنجی آن بالا می رود. در واقع تولیدکننده ها با کیفیت سنجی هوای فشرده مطمئن می شوند که هیچگونه ناهمواری در محصولات تولیدی وجود نداشته باشد. وجود آلایندگی در این هوا مقاومت محصولات در برابر فشار و ضربه را پایین می آورد و حتی می تواند باعث تغییر شکل محصول در هنگام نگهداری آن شود.

برای درک اهمیت کیفیت سنجی هوای فشرده بگذارید مثالی بزنیم. بسیاری از صنعتگران از این ماده در کانال های انتقال مایعات استفاده می کنند. حال فرض کنید که داخل این ماده بخار روغن یا بخار آب وجود داشته باشد، در این زمان قطعا این هوا رو کیفیت قطعه ها و تجهیزات تاثیر می گذارد و موجب آسیب رسانی به آنها می شود. اگر از این ماده با کیفیت بالا در کانال های انتقال مایعات استفاده کنند، امکان به کارگیری آن در فرآیند ساخت نیتروژن با درصد خلوص بالا وجود خواهد داشت.

کاربرد هوای فشرده باکیفیت

از آنجا که کاربرد هوای فشرده متنوع است، در ادامه فرآیندهای مختلفی را که در آنها این هوا تاثیرگذار است، معرفی می کنیم:

• صنعت خودروسازی: به منظور تعمیر و نگهداری و همچنین انتقال هوا به داخل تایرها در این صنعت از هوای فشرده استفاده می کنند.
• صنعت نفت و گاز: به منظور انتقال مواد از جایی به جای دیگر و یا تزریق هوا به خطوط لوله و … در این صنعت از این هوا استفاده می کنند.
• صنعت داروسازی: در این صنعت به منظور انتقال هوا به داخل بطری ها و شیشه ها از این هوای فشرده استفاده می کنند.
• صنعت الکترونیک: در صنعت الکترونیک به منظور پاک کردن و خشک کردن تجهیزات، این هوا کاربرد دارد.

جمع بندی

کیفیت سنجی هوای فشرده اهمیت زیادی دارد و استانداردهای مختلفی (ISO 8573، ASME PCC-2، NFPA 1989 و…) برای آن تعیین شده است. هم اکنون بسیاری از صنایع با توجه به این استانداردها کیفیت سنجی را انجام می دهند و از هوای فشرده برای تولید محصولات مختلف خود استفاده می کنند. اهمیت تولید هوای فشرده خالص و عاری از آلاینده، به ویژه در صنایع داروسازی و پتروشیمی اهمیت دو چندان دارد.

انتهای مطلب