ثروتمندترین کشور آفریقا | 10 کشور ثروتمند آفریقا

از میان 54 کشور آفریقا، سیشل در حال حاضر با تولید ناخالص داخلی سرانه (PPP) برابر با $43,151 به عنوان ثروتمندترین کشور آفریقا طبق گزارش صندوق بین‌المللی پول در سال 2024 شناخته می‌شود. پس از آن، موریس با $32,094 در رتبه دوم، لیبی با $26,456 در رتبه سوم، بوتسوانا با $20,097 در رتبه چهارم و گابن با $19,452 در رتبه پنجم قرار دارند.

با وجود سابقه استعمار، جنگ و بی‌ثباتی سیاسی در آفریقا، بسیاری از کشورهای این قاره طی چند دهه گذشته اصلاحات اقتصادی، سیاسی و اجتماعی انجام داده‌اند تا رشد اقتصادی خود را افزایش داده و کیفیت زندگی شهروندان را بهبود بخشند. این تلاش‌ها در افزایش تولید ناخالص داخلی این کشورهای موفق بازتاب یافته است.

10+ ثروتمندترین کشور آفریقا

1.سیشل – $43,151

جمعیت: 105,000
سرانه درآمد ناخالص ملی: $12,010
تولید ناخالص داخلی کل: $2.2 میلیارد

علیرغم اینکه سیشل کشوری نسبتاً جوان است که در سال 1976 به استقلال رسید، این کشور به سرعت و به طور مؤثری اقتصادی پررونق را بنا کرده است. سیشل همواره در میان ثروتمندترین کشورهای آفریقا رتبه‌های بالایی را به خود اختصاص داده است و دو بخش بزرگ اقتصادی آن گردشگری و ماهیگیری هستند. گردشگری سهم چشمگیری از 31% تولید ناخالص داخلی سیشل را به خود اختصاص داده و هزاران شغل ایجاد کرده است؛ به‌گونه‌ای که 15% از نیروی کار در فعالیت‌های مرتبط با گردشگری مشغول به کار هستند. موفقیت اقتصادی کشور همچنین به صنعت ماهیگیری صنعتی مرتبط است که تقریباً 30% تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌دهد و ماهیگیری تن نقش بسزایی در این بخش دارد. بخش تولید نیز قابل توجه است، چرا که کشور به طور گسترده سیب‌زمینی شیرین، دارچین، تاپیوکا، موز و مرغ پرورش می‌دهد. در بلندمدت، یکی از نگرانی‌های اصلی اقتصادی سیشل، سازگاری با چالش‌های ناشی از تغییرات آب‌وهوایی است.

2.موریس – $32,094

جمعیت: 1,235,000
سرانه درآمد ناخالص ملی: $10,360
تولید ناخالص داخلی کل: $16.36 میلیارد

کشور جزیره‌ای موریس از زمان استقلال در سال 1968 به‌طور چشمگیری رشد اقتصادی داشته است. به‌طور میانگین، رشد اقتصادی سالانه این کشور 4% است که به‌طور قابل توجهی بالاتر از اکثر کشورهای آفریقای جنوب صحرای کبیر است. دلایل رشد موریس را می‌توان در عوامل متعددی جستجو کرد. در حالی که این کشور به‌طور تاریخی به شدت وابسته به نیشکر بوده است، دولت موریس برای تنوع بخشیدن به صنایع تلاش کرده و بخش‌هایی مانند فناوری اطلاعات، خدمات مالی، فرآوری و صادرات غذاهای دریایی را ترویج داده است. امروزه خدمات، به‌ویژه گردشگری، بیش از 72% از تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌دهند. در نهایت، موریس به دموکراسی پایدار دست یافته و نابرابری ثروت را کاهش داده است، که تنها تعداد کمی از اقتصادهای در حال رشد سریع توانسته‌اند به آن دست یابند. این برابری بیشتر ثروت به افزایش امید به زندگی، کاهش مرگ‌ومیر نوزادان و بهبود قابل توجه زیرساخت‌ها منجر شده است.

3.لیبی – $26,456

جمعیت: 7,820,000
سرانه درآمد ناخالص ملی: $7,260
تولید ناخالص داخلی کل: $48.22 میلیارد

اقتصاد لیبی به شدت به بخش نفت وابسته است، که بیش از 95% از درآمد صادراتی و تقریباً 60% از تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌دهد. برای کاهش این وابستگی به نفت، دولت تلاش کرده است تا توسعه‌های صنعتی و کشاورزی را ترویج دهد، اگرچه تا کنون موفقیت چندانی در این زمینه نداشته است. تنها 1% از زمین‌های لیبی کشت می‌شود و غلات، زیتون، بادام و مرکبات از جمله محصولات کشت‌شده هستند. با وجود توسعه‌های کشاورزی کم فعلی، دولت پروژه‌های مختلفی را برای افزایش این درصد برنامه‌ریزی کرده است. طی دو دهه گذشته، رشد اقتصادی لیبی به دلیل دو جنگ داخلی بسیار متزلزل بوده است.

4.بوتسوانا – $20,097

جمعیت: 2,413,000
سرانه درآمد ناخالص ملی: $7,430
تولید ناخالص داخلی کل: $21.42 میلیارد

اگرچه بوتسوانا در زمان اعلام استقلال در سال 1966 یکی از فقیرترین کشورهای جهان بود، اما اکنون یکی از سریع‌ترین اقتصادهای در حال رشد در جهان است. طی یک دهه گذشته، این کشور به‌طور میانگین رشد سالانه‌ای در حدود 5% داشته و به عنوان کشوری با درآمد متوسط بالا شناخته شده و امید دارد که در آینده به کشوری با درآمد بالا تبدیل شود. استخراج الماس، سیاست‌های اقتصادی راهبردی، نرخ پایین فساد و جمعیت کوچک عمدتاً مسئول رشد پویا این کشور هستند. به طور خاص، استخراج الماس تقریباً نیمی از درآمد دولت را تشکیل می‌دهد. این وابستگی زیاد به الماس، همراه با نرخ بالای ابتلا به HIV/AIDS، دو عاملی هستند که می‌توانند در سال‌های آینده رشد بوتسوانا را تهدید کنند.

5.گابن – $19,452

جمعیت: 2,430,000
سرانه درآمد ناخالص ملی: $7,530
تولید ناخالص داخلی کل: $21.01 میلیارد

گابن یکی از کشورهای بسیار شهری‌شده قاره آفریقا است و بیش از 80% از جمعیت آن در مناطق شهری زندگی می‌کنند. علاوه بر این، این کشور کوچک دارای منابع طبیعی فراوانی است و یکی از بزرگترین تولیدکنندگان منگنز در جهان به‌شمار می‌رود و همچنین منابع ارزشمندی مانند نفت و چوب تولید می‌کند. با این حال، با وجود درآمد زیاد از منابع طبیعی کشور، سطوح بالای فساد مانع از رشد کامل گابن شده است. تقریباً یکی از هر سه شهروند گابن در فقر زندگی می‌کند، که نشان‌دهنده یک مشکل اقتصادی پایدار است. با کاهش تدریجی تولید نفت که طی چند سال آینده انتظار می‌رود، احتمالاً صنایع معدن، کشاورزی و چوب به عنوان محرک‌های اصلی اقتصادی کشور نقش خواهند داشت.

6.گینه استوایی – $18,378

جمعیت: 1,669,000
سرانه درآمد ناخالص ملی: $5,240
تولید ناخالص داخلی کل: $10.71 میلیارد

در دهه 1990، گینه استوایی ذخایر عظیمی از نفت را کشف کرد که به تقویت تولید ناخالص داخلی این کشور کمک کرده و آن را به سومین تولیدکننده بزرگ نفت در جنوب صحرای آفریقا تبدیل کرد. ماهیگیری، کشاورزی و جنگلداری نیز تأثیر زیادی بر اقتصاد کشور دارند. با وجود ذخایر عظیم نفت، گینه استوایی با مشکلات اقتصادی مداوم روبرو است. گروه‌های کمک‌رسان مانند صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی در دهه 1990 به دلیل سوءمدیریت دولت و فساد، بودجه خود را قطع کردند. بیشتر کسب‌وکارها متعلق به مقامات دولتی و خانواده‌های آن‌ها است و این کشور از سال 2015 تا 2022 دچار رکود اقتصادی 7 ساله شد. این عوامل اقتصادی و سیاسی باعث شده‌اند که حدود 70% از جمعیت زیر خط فقر زندگی کنند. در سال‌های اخیر، دولت شروع به اجرای اصلاحات و راهبردهای متنوع‌سازی اقتصادی کرده و در سال 2021 قانون ضد فساد را به تصویب رسانده است، به امید ایجاد آینده‌ای اقتصادی قوی‌تر.

7.مصر – $17,614

جمعیت: 106,647,000
سرانه درآمد ناخالص ملی: $4,100
تولید ناخالص داخلی کل: $347.59 میلیارد

کشاورزی، نفت، گاز طبیعی، گردشگری و رسانه از جمله صنایع اصلی درآمدزا در مصر هستند. با این حال، اگرچه مصر هفتمین تولید ناخالص داخلی سرانه (PPP) در آفریقا را دارد، اما از ثبات اقتصادی دور است. شوک‌های جهانی، تورم تاریخی و بحران‌های ارز خارجی در طول سال‌ها تأثیر زیادی بر فعالیت‌های اقتصادی داشته و رشد را متوقف کرده‌اند. در حالی که مصر همچنان در حال تجربه روند رشد مثبت است، نرخ رشد بین سال‌های 2022 و 2023 از 6.6% به 4.2% کاهش یافته است. قیمت مواد غذایی اصلی به‌طور نامتناسبی در مقایسه با نرخ تورم افزایش یافته است، که باعث شده بسیاری از ساکنان کاهش کیفیت زندگی را گزارش کنند، به‌طوری که نرخ فقر نزدیک به 30% است. در حال حاضر، مصر در حال اجرای سیاستی به نام «چشم‌انداز 2030» است که هدف آن متنوع‌سازی اقتصاد است، اما موفقیت این سیاست هنوز در سال‌های آینده مشخص خواهد شد.

8.الجزایر – $16,483

جمعیت: 46,839,000
سرانه درآمد ناخالص ملی: $3,920
تولید ناخالص داخلی کل: $266.78 میلیارد

درآمدهای صادراتی و تولید هیدروکربن در اقتصاد الجزایر اهمیت حیاتی دارند. به‌طور خاص، بخش تولید هیدروکربن تقریباً 20% از تولید ناخالص داخلی کشور را تشکیل می‌دهد. در سال 2021، به لطف تولید بالای هیدروکربن، این کشور توانست از رکودی که قبلاً ناشی از کووید-19 بود، بهبود یابد. از اوایل دهه 2000، رونق هیدروکربن به الجزایر امکان داده است که در زمینه‌های اقتصادی و توسعه انسانی پیشرفت کند، بدهی‌های خود را پاک کند، در زیرساخت‌ها سرمایه‌گذاری کند و سیاست‌های اجتماعی برای کاهش فقر اجرا کند. با این حال، آموزش همچنان به سیاست‌ها و اصلاحات بیشتری نیاز دارد. از سال 2020، دولت اقداماتی برای تنوع‌بخشی بیشتر به اقتصاد و بهبود محیط کسب‌وکار آغاز کرده است.

9.آفریقای جنوبی – $16,424

جمعیت: 64,701,000
سرانه درآمد ناخالص ملی: $6,780
تولید ناخالص داخلی کل: $373.23 میلیارد

اقتصاد آفریقای جنوبی در دهه‌های گذشته با فراز و نشیب‌های زیادی مواجه بوده است. این کشور به‌عنوان بزرگترین تولیدکننده پلاتین، کروم و منگنز در جهان، منابع طبیعی فراوانی دارد که به تقویت اقتصاد آن کمک می‌کند. آفریقای جنوبی همچنین از زمان پایان آپارتاید در تلاش بوده است تا اقتصاد خود را به‌ویژه در بخش خدمات متنوع کند. بخش تولید نیز حدود 15% از تولید ناخالص داخلی آفریقای جنوبی را تشکیل می‌دهد. با این حال، علیرغم فراوانی منابع طبیعی و تلاش‌ها برای تنوع‌بخشی، مشکلات همچنان باقی است. کمبود برق و خاموشی‌های متوالی که از سال 2007 آغاز شده‌اند، مانع از دستیابی اقتصاد به پتانسیل کامل رشد خود می‌شوند. علاوه بر این، نابرابری در این کشور یکی از شدیدترین‌ها در جهان است، به‌گونه‌ای که بیش از نیمی از جمعیت زیر خط فقر زندگی می‌کنند و حدود 33% از مردم بیکار هستند.

10.تونس – $13,645

جمعیت: 11,965,000
سرانه درآمد ناخالص ملی: $3,830
تولید ناخالص داخلی کل: $54.71 میلیارد

رشد اقتصادی تونس به‌طور تاریخی به شدت به نفت، فسفات، تولید قطعات خودرو و گردشگری وابسته بوده است. همچنین، این کشور بر تولیدات کشاورزی تکیه دارد و محصولات زیادی مانند گندم، گوجه‌فرنگی، زیتون، هندوانه و پیاز تولید می‌کند. تونس در سال 2011 یک انقلاب را تجربه کرد که رشد اقتصادی آن را کند کرد و سپس با همه‌گیری کووید-19 در سال 2020 مواجه شد که باعث کاهش تولید ناخالص داخلی شد. پس از همه‌گیری، این کشور رشد قابل توجهی در صنعت گردشگری تجربه کرد و هتل‌ها، رستوران‌ها و خدمات حمل‌ونقل رونق گرفتند. علاوه بر این، در جولای 2022، تونس قانون اساسی جدیدی تصویب کرد که سیستم حکومت ریاست‌جمهوری و قانونگذاری دو مجلسی را معرفی کرد، و اثرات آن در سال‌های آینده به تدریج آشکار خواهد شد.

نتیجه‌گیری

با بررسی وضعیت اقتصادی این 10 کشور، مشخص است که هر کشور در طیفی از ثبات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی قرار دارد. به‌عنوان مثال، موریس در میانه یک رونق اقتصادی است که کیفیت زندگی بهتری را برای شهروندان خود فراهم می‌کند و نابرابری ثروت را کاهش داده است. از سوی دیگر، کشورهایی مانند آفریقای جنوبی و مصر با مشکلات مداوم مانند نرخ بالای فقر و کمبود فرصت‌های شغلی دست و پنجه نرم می‌کنند. در آینده، مسیر اقتصادی هر کشور به‌طور قطع روایت در حال تحول آفریقا را شکل داده و آینده این قاره را در دستیابی به پیشرفت اجتماعی و اقتصادی تعیین خواهد کرد.

کشورهای آفریقایی بر اساس تولید ناخالص داخلی سرانه (PPP)

انتهای مطلب

منبع : worldatlas