تـاریخـچـه بـورس
کلمه بورس از نام واندر بورس بلژیکی گرفته شده است.در قرن ۱۵ میلادی صرافان و دلالان در محله ای که واندر بورس در آنجا سکونت داشت جمع شده و کلمه بورس کم کم در بین افراد دهان به دهان گشت و بعدها به کشورهای دیگر نیز منتقل شد.
در قرن ۱۷ در آمستردام یک بورس قدیمی به شکل کنونی ایجاد شد.بعد از ان در بورس لندن و نیویورک و دیگر بورس ها شروع به فعالیت کردند.در آریکا بورس هاس متعددی وجود دارد ولی معروفترین آنها بورس نیویورک است.پرحجم ترین معاملات ژاپن در بورس توکیو انجام می شود.اکثر بورس هاس مطرح جهان در فدراسیون جهانی بورس عضویت دارند.این فدراسیون ۳۶ عضو دائم دارد.
بورس از ۲ جهت حجم معاملات و ارزش قیمت سهام سنجیده می شود.بورس های نیویورک و توکیو و لندن به ترتیب مقام های اول تا سوم را دارا هستند.یکی از راههای ورود و خروج سرمایه خارجی از طریق بورس است.مثلا فردی که در انگلستان ساکن است به راحتی در منزل خود می تواند سهام بورس نیویورک را خریداری کند.بنابراین نقل و انتقال سرمایه به آسانی در بورس صورت می گیرد.
بـورس ایران
در سال ۱۳۱۳ مطالعه در زمینه بورس در ایران آغاز شد و کارشناسان بلژیکی برای این مهم به ایران دعوت شدند ولی به خاطر عدم وجود شرکت های سهامی و جنگ جهانی دوم این کار متوقف شد.در سال ۱۳۳۳ مجددا شروع و ادامه یافت و در سال ۱۳۴۴ لایحه قانونی تاسیس بورس تدوین شد و از بهمن ۱۳۴۶ عملا فعالیت خود را آغاز کرد.
در ابتدا به دلیل عدم وجود فرهنگ بورسی در کشور و مشکلات عملکردی شرکت های سهامی قابل توجه واقع نشدند.در سال ۱۳۵۳ با افزایش شرکت های سهامی عام و پذیرش آنها در بورس به مرور حجم معاملات بالا رفت.در این میان اوراق قرضه هم در بورس معامله میشد.
بعد از انقلاب اسلامی به علت اینکه در قانون بانک داری اسلامی سود اوراق قرضه ربوی اعلام شد, این اوراق از بورس حذف گردید .هم چنین با قانون ملی شدن بانک ها و شرکت های بیمه این شرکت ها که به صورت خصوصی اداره می شدند و بانک ها که سهام آنها در بورس معامله میشد از تابلو حذف شدند .در مجموع ۱۰۵ شرکت به ۵۵ شرکت تقلیل پیدا کرد و بعد از آن به علت جنگ تحمیلی و مسائل جانبی در دهه بعد از انقلاب اسلامی بورس با رکود مواجه شد.
در زمان ریاست مرحوم هاشمی رفسنجانی ۱۸۵۰ شرکت شناسایی شدند به نحوی که به مردم واگذار شوند.هدف از این کار آزاد سازی اقتصادی بود و در نهایت بورس تهران از ۵۵ شرکت در سال ۱۳۶۸ به ۱۸۳ شرکت در سال ۱۳۷۲ افزایش یافت.
در سالهای اول به علت کم بودن قیمت سهام استقبال مردم برای خرید کوتاه مدت سهام زیاد شد و به علت سودآوری شرکت ها و بازده مناسب تقاضا برای خرید سهام هر روز افزایش پیدا کرد ولی عرضه سهام کم بود و سهام از طرف سازمان عرضه کننده به اندازه کافی نبود و به همین جهت قیمت ها افزایش پیدا کردو این افزایش نرخ در نیمه اول سال ۷۰ باعث مشکلاتی در بورس تهران گردید.
لذا در این زمان فروشندگان افزایش یافتند.در این بین کارگرانی که در واحدهای تولید مشغول به فعالیت بودند و سهام شرکت ها را داشتند هم به صورت فروشنده ظاهر شدند.از طرفی نرخ سپرده بانک ها افزایش یافت و نرخ بازده شرکت های سهامی بورس به تبع آن کاهش یافت.علت این بود که سرمایه گذاران بین سود سپرده و بازده سهام عرضه شده دست به انتخاب میزدند.از یک طرف سود بانکی بدون ریسک است و از طرفی سود پرداختی از جانب شرکت ها مشمول مالیات می گردد.
در گذشته صندوق های سرمایه گذاری وجود نداشت تا در موقع لزوم حمایت از بازار صورت گیرد.در نتیجه متوسل به بانک ها شدند تا از بازار و سهامدار جز حمایت شود.
در سال ۷۲ با تعدیل قیمت سهام تقاضا برای خرید و فروش افزایش یافت و عرضه و تقاضا به روال خود بازگشت.
در حال حاضر با ایجاد سیستم آنلاین و استفاده از انواع نرم افزار های بورسی و تعداد قابل توجهی از کارگزاری ها و صندوق های سرمایه گذاری بستر مناسبی برای ورود نقدینگی به بورس فراهم شده است.
منبع : کتاب آموزش مفاهیم و تکنیکال در بازار سرمایه (داود مقیمیان)
